44 yıl önce bugün, Türkiye Cumhuriyeti, tarihinin en kanlı askeri darbesini yaşadı.
12 Eylül sonrası, sadece resmî rakamlara göre 650 bin kişi gözaltına alındı, 230 bin kişi askeri mahkemelerde yargılandı. Cezaevlerinde 300 kişi öldü, 48 kişi idam edildi, 1,7 milyon kişi fişlendi.
Darbe, o dönemi yaşamış herkesi travmatize etti. Bu travmaların izleri, en çok da kitaplar, filmler, sanat eserlerine yansıdı.
12 Eylül’ün karanlık ruhuyla duygudaşlık kurabilmek için 12 filmlik bir seçki hazırladık.
Uçurtmayı Vurmasınlar
Tunç Başaran, 1989
Darbe sonrası cezaevlerinde yaşananları beş yaşındaki bir çocuğun gözünden izlediğimiz başyapıt.
Çekimleri 1989 yılında Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde yapılan filmin yönetmeni Tunç Başaran.
O yıl Türkiye’nin Oscar adayı olan ve Altın Portakal’da dört ödül alan film aynı adlı bir romana dayanıyor.
Yazar Feride Çiçekoğlu’nun 12 Eylül darbesi sonrası girdiği cezaevinde tanık olduklarını anlatan ve Nur Sürer, Meral Çetinkaya, Füsun Demirel gibi oyuncular tarafından canlandırılan karakterler, gerçek kişilere dayanıyor.
Sen Türkülerini Söyle
Şerif Gören, 1986
Kadir İnanır’ın hayat verdiği Hayri karakteri, 12 Eylül döneminde düştüğü cezaevinden yedi yıl sonra çıkar.
Ancak hayat, geride bıraktığı gibi değildir.
