Al sana Z kuşağı

Fayn Haftalık size imkanlar dahilinde güzel bir hafta sonu diliyor.

Habercilik her zaman dikkat gerektirir, ama içinden geçtiğimiz şu günlerde dikkat ve özenli habercilik her zamankinden de kritik.

Çünkü bağımsız ve özgür basının olmadığı yerde kamuoyu doğru ve yansız bilgiye erişemez, farklı sesleri duyamaz, güç sahiplerinin eylemlerini anlayıp özgürce kanaat oluşturamaz.

Özgür basın yoksa, özgür seçimler ve demokrasi tehlikededir.

Fayn, tam bağımsız bir yayın olmanın sorumluluğunu hissediyor, çünkü geniş kitlelerin çarpıtılmamış haber alabileceği mecralar giderek azalıyor.

Bu sorumluluğu yerine getirebilmenin tek yolu, meslek ilkelerine sıkı sıkıya bağlılık.

Fayn yayın hayatının başından bu yana temel ilkelerine sadık: Doğrulanmış olgusal bilgiye dayanmak, bağımsızlık, yansızlık, çok seslilik, kapsayıcılık ve kamu adına güç sahiplerini denetlemeyi öncelemek. Bu ilkeleri gözetirken de failin kimliğine kör kalmak.

Fayn haberin sonuçlarından etkilenecek olanlara karşı yansız; ancak demokrasiden, insan haklarından, hukukun üstünlüğünden, nefret söylemi ve şiddete çağrı içermeyen her fikrin hürce ifadesinden yana.

Fayn, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve yüzden fazla çalışma arkadaşının 19 Mart’ta yolsuzluk ve terör ithamıyla gözaltına alınmasıyla başlayan protesto dalgasının, geniş kesimlerin kendi talep ve şikayetlerini dile getirdikleri bir mahiyet kazandığını teslim ediyor.

Her türlü yolsuzluk iddiasının amasız, fakatsız, hukuk devleti ilkelerine uygun bir biçimde soruşturulmasını istiyor, ancak bu soruşturmaların sindirme aracı haline getirilmesinden şüphe duyma hakkını saklı tutuyor.

Fayn, bu tavrını sürdürebilmek için takipçileriyle omuz omuza ve onların eleştirilerine açık olmayı önemsiyor.

Fayn’ın ve mesleğini zor şartlar altında ve hakkıyla yapmaya çalışan diğer bağımsız yayın organlarının size, sizin de onlara ihtiyacınız var. Nitelikli, ilkeli ve bağımsız gazeteciliğin güçlenerek devam etmesi için destek verenlere teşekkürler.

Hazırsanız başlayalım.

Kim bu sokakları dolduran nesil?

*İstanbul Üniversitesi'ndeki öğrenci eyleminden [Fotoğraf: Alparslan Aydın, Fayn]*

Üst kuşakların sık sık laf kakaladığı Z kuşağı, 19 Mart’tan beri sokaklarda en ön saflarda yer alıyor. “Politik” olmamakla itham edilen bu gençler yeri geldiğinde gayet de politik olduklarını gösterdiler ve gözaltılara, baskılara rağmen örgütlenmeye devam ediyorlar. Selin Öztunçman yazdı.

Saraçhane’den Silivri’ye giden yol nasıl adım adım döşendi?

Ekrem İmamoğlu, aslında üzerine gelen çığın farkındaydı, hatta biliyordu. CHP'nin ön seçim kararını açıkladığı andan itibaren her şey bir anda hızlandı. Fayn ulaştığı bilgilerle 11 Şubat'tan 23 Mart'a yaşananları geriye doğru adım adım takip etti.

Boykotun boyu nereye uzanır?

CHP lideri Özgür Özel’in boykot çağrısı belli bir karşılık bulmuş gibi görünüyor. En azından ilgili kahve zincirine iktidar partisi tarafından gösterilen sarıp sarmalama girişimlerinden bunu anlıyoruz. Ama boykot zorlu bir konu. Hele de günümüz ekonomik koşulları göz önüne alındığında işler iyice karışıyor. Ekonomik boykot etkili bir direniş aracı olabilir mi? Olursa, hangi koşullarla bu mümkün olabilir? Metin Under’e danıştık.

Tutuklamaların maliyeti

İşin ekonomik tarafında bir de bu tutuklamaların maliyeti var. Piyasalardaki volatilite önlemlere rağmen hız kesmedi. Ekonominin bir haftalık hasar tespiti de gelecek beklentileri de pek iç açıcı görünmüyor. Onun da hesabını tuttuk.

Bu sokağın o sokaktan farkı ne?

Fayn’ın soruları bitmiyor. 2025’teki sokağın 2013’teki sokaktan farkı ne? Sokaktakiler kim? Bir toplumsal dönüşüm mümkün mü? Olan biteni anlama çabası dahilinde bir mikrofon da kamuoyu araştırmacısı Osman Sert’e uzattık.

'Türkiye İran’a karşı ABD’nin yanında pozisyonunu belirledi'

Türkiye-ABD arasında yeni döneme dair sinyaller geliyor. Trump’ın Ortadoğu başdanışmanı ilişkiler için “dönüşümsel” dedi. Bunun anlamı merak konusu. Stratejist Hakan Akbaş’a göre, Türkiye İran’a karşı ABD’nin yanında pozisyonunu belirledi ve İsrail ile birlikte hareket edecek.

Gizli tanık açık tasnif

Bu yeni sistemde birimizin birimizi veya dış kapının mandallarından birinin birimizden birini kafasına göre itham etmesi yetiyor. Suçu görmenize, bilmenize de gerek yok. “Duydum”, “öyle diyorlar”, “konuşuluyor” gibi aslında bir şey bilmediğinizi gösteren ifadeler bile hoşlanmadığınız birini tutuklatmak için yeterli olabilir. Tek gereken, önemli birilerinin de o kişiden sizin gibi hoşlanmıyor olması. Bütün bu sisteme de ‘gizli tanıklık müessesesi’ diyoruz. Fayn, gizli tanık kavramına dikkatlice baktı.

CHP’nin sınavı

Çok gömülen CHP bu aralar alışık olmadığı küçük küçük övgüler alıyor. Kalıcı olur, olmaz onu biz bilemeyiz. Ama İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması ile birlikte hem kişisel olarak onun hem de CHP’nin yeni bir döneme girdiği açık. Buradan iktidarı demokrasiye, hukuka, adalete zorlayan bir güç çıkarabilecekler mi yoksa oluşan bu sinerji dağılıp gidecek mi? Fayn Ankara muhabiri derledi.

Batı cephesinden yeni bir ses yok

Türkiye’de seçilmiş belediye başkanları, gazeteciler dahil yüzlerce kişi birkaç günde tutuklandı, protestocular sokakta şiddete maruz kaldı. Tüm bu olanlara ne Avrupa’dan ne ABD’den manalı sayılabilecek bir tepki gelmedi. Şaşırmadık ama yine de bu sessizliğin sebebi Türkiye’nin artan jeopolitik önemi mi diye uzmanlara sorduk.

Merkez medya inşa ve kullanım kılavuzu

Diyelim ki bir ülkede iktidarınızı mutlak hale getirdiniz ve “-mış” gibi yapan bir medyaya ihtiyacınız var. Hem ekranı 24 saat doldurmaları hem eleştirel haber yapmadan habercilik yapıyormuş gibi göz boyamaları lazım. Yapılmışı mı var? Olsun siz yine de size özel bir tane yaratın, ‘franchise’ markaların durumu karışık bu aralar. İşte on maddelik bir imalat kılavuzu.

Yolsuzluğun yakın tarihi

Madem yolsuzluk konuşuyoruz iktidar partisi hakkında bugüne kadar ortaya atılan ve hemen hemen her seferinde atıldığı ortada kalan yolsuzluk dosyalarına da bir bakalım mı? Fayn dünden bugüne o dosyaları derledi.

“Emir kulları” ahlaktan ve sorumluluktan muaf mı?

Polisin demokratik haklarını kullanmaya çalışan insanlara reva gördüğü muamele malum. Bu konu bu hafta Ahlak Bekçisi’nin de gündeminde. Hayır, elbette polis memurları bize bu yönde bir şey sormuş değiller. Ama biz konuyu dert ettik. Polis, “emir kuluyum” diyerek ahlakî sorumluluğunu atlatabilir mi? Emir kulundan ahlak sorulur mu? Ahlak Bekçisi, kendi kendine soruyor, kendi kendine yanıtlıyor.

Sokağa çıkmadan önce…

Sokaklarda itiraz sürüyor. Çıkacaksanız, çıkmadan Fayn’ın amatör göstericiler için başlangıç paketlerine göz atın. Çünkü altını kalın kalın çizdiğimiz üzere toplantı ve gösteri yürüyüşü, anayasal bir hak olsa da iktidar aynı fikirde değil. Haliyle tedbirli olmak lazım.

*Boğaziçi Üniversitesi öğrenci boykotundan [Fotoğraf: Alparslan Aydın, Fayn]*

Bu haftaki önerilerimiz Fayn'ın video kanadından:

🦉

Fayn, güç sahiplerini denetlemek, bakış açılarımızı genişletmek, yankı odalarının duvarlarını yıkmak ve 21. yüzyılın enformasyon karmaşasına direnebilmek için var. Fayn'ı abonelikle destekle!