Gün doğumunu seyredebilmek…
Bu, yüzde beş görme yetisiyle dünyaya gelen Zülal Tannur’un en büyük hayallerinden biriydi.
Çocukken babasının desteği ile çok yüksek bir yere çıkarak bu hayalini bir kerecik gerçeğe dönüştürse de bir daha gün doğumunu seyretmeyi deneyimleyemedi. 10 yaşında görme yetisini tamamıyla yitirdi.
Tannur, 2023 verilerine göre Türkiye’deki 2 milyon 511 bin 950 engelli bireyden biri. Bu bireylerin yaklaşık yüzde 10’u, 215 bin 76’sı Tannur gibi görme engelli.
Fakat gün doğumunu görmek ve görme yetisini yitirmiş başkalarının da o ana tanıklık etmesini sağlamak hayalinden hiç vazgeçmedi.
İşte bu ısrarı onu önce girişimciliğe sonra da Microsoft ve Google şirketlerine taşıdı.
Dört yaşında bilgisayar ile tanıştı
Tannur, bir mühendis ile bir yaşam koçunun çocuğu olarak 2001 yılında Kıbrıs’ta doğdu. Kendi deyişiyle mühendislik ve girişimcilik genlerinde vardı.
Tannur’un ailesi, kızlarının daha iyi bir sağlık hizmetine erişebilmesi için İstanbul’a taşındı.
Sınırlı görme yetisini henüz tam olarak kaybetmeden önce ilk çocukluğunda nesneleri ve renkleri kartlar üzerindeki görsellerden öğrendi. Ailesinin de desteği ile gerçek hayattaki nesneleri daha rahat bir şekilde seçmeye ve anlamaya başladı.
Bu görmeyi öğrenme sürecini en çok destekleyen unsurlardan biri de bilgisayardı. Dört yaşından itibaren bilgisayar ve teknoloji hayatının önemli ve büyük bir parçası haline geldi.
Tannur, Özlem Gürses’e verdiği röportajda, görselleri büyüterek görmeye çalışmanın aslında bugün yapay zekanın ve görüntü işleme sistemlerinin yaptığı işlemin en organik hali olduğunu belirtiyor.
Dahasını isteyip başarmak
Ortaokul ve lisede birçok farklı proje yürüten Tannur görme engellilere yönelik kurulmuş sosyal girişim olan WeWalk’ta kullanıcı deneyimi sorumlusu olarak görev aldı. Görme engelliler için geliştirilmiş bir başka uygulama olan SeeingAI’ın Türkiye entegrasyonu sürecine destek oldu.
Ülkenin ilk görme engelli nörobilimcisi olmak istiyordu. 2021 yılında Boğaziçi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümüne girdi.
Gelişen teknolojileri takip edip kullansa da hiçbiri Tannur’a yeterli gelmiyordu. Var olan betimleme uygulamalarının niteliğini yetersiz bulduğu için kendisi çalışmalara başladı.
Görmeyenler için daha iyi görebilmenin yollarını arıyordu.
Bu arayışın sonucu, hem kendisi hem de dünyadaki birçok insan için büyük bir etki yaratan From Your Eyes uygulamasını geliştirmek oldu.
Yalnızca insanlar için değil, birçok araç ve teknoloji için de geliştirdiği uygulama sayesinde büyük bir devrime imza attı.
From Your Eyes nasıl çalışıyor?
From Your Eyes uygulaması yapay zeka ve insanı bir araya getiren yeni bir yaklaşımla görme engellilerin hayatlarında fark yaratmayı amaçlıyor. Görme engelli kullanıcılara hem hızlı hem de nitelikli betimlemeler vermeyi amaçlıyor.
Görme engelli kullanıcılar uygulamaya bir görsel yüklüyor. Yapay zeka, saniyeler içerisinde yaptığı betimlemeyi kullanıcıya geri iletiyor.
Diyelim ki markette dolaşıyorsunuz. Rafların arasında gezebilmek, raftan istediğiniz ürünü bulabilmek veya fiyatını öğrenmek için From Your Eyes sizin o anda gözlerinize dönüşüyor. Fotoğrafını çektiğinizde nerede olduğunuzu, hangi rafın önünde yer aldığınızı veya hangi ürüne baktığınızı saniyeler içinde öğrenebiliyorsunuz.
Eğer açıklama yetersiz ise kullanıcı, görseli gönüllü betimleyicilere yönlendiriyor ve ortalama iki dakika içerisinde dönüş alıyor.
Betimleyiciler kullanıcılara daha detaylı ve faydalı açıklamalar sunarken aynı zamanda yapay zekanın eğitilerek güçlenmesine yardımcı oluyor.
Uygulama, günümüzde 27 farklı ülkeden iki bine yakın kullanıcı ve gönüllüye ulaşarak binlerce görselin betimlenmesini sağladı.
Tannur, From Your Eyes ile başlayan bu kariyer yolculuğuna şimdi Arizona Üniversitesi nörobilim lisans programında devam ediyor.
Teknoloji evreninin Dünya Kupası onun oldu
Tannur’un From Your Eyes ile başladığı yolculuğu Microsoft ile de kesişti.
2022 yılında, Microsoft’un Türkiye’den Öğrenci Elçisi (Student Ambassador) olarak kabul ettiği ilk görme engelli kişi oldu. Üstelik, ağırlıklı olarak yapay zeka üzerine çalışan mühendislerin alındığı bu programa mühendislik alanında çalışmayan bir ürün geliştirici olarak girmişti.
Zira Tannur’a göre, “Kodlama yapmak evet önemli ama neyi ve niye kodladığınız artık daha da önemli.”
Günümüzde hem konuşabilen hem görebilen sistemlerin geliştirildiğine dikkat çeken Tannur, ekibiyle birlikte hem var olan sistemleri geliştirmeyi hem de kendi modellerini ortaya çıkarmak için çabalarını sürdürüyor.
Bu çabaların bir sonucu olarak From Your Eyes onlara Mayıs 2024’te, Tannur’un deyimiyle, kendi alanlarında dünya kupası niteliğindeki Imagine Cup’ı kazandırdı. Bununla birlikte Microsoft’un CEO’su Satya Nadella’dan da mentorluk almaya hak kazandılar.
İnsan ve makine görüşü arasında Neurovision AI
Tannur’un tek girişimi From Your Eyes değil.
Biyolojik ve makine görme arasındaki boşluğu kapatıp yapay görme çözümleri geliştiren teknoloji şirketi NeuroVision AI Tech de Tannur’un girişimlerinden.
Şirket, gerçek zamanlı görüntü ve video işleme için gelişmiş yapay zeka modelleri ve uygulama programlama arayüzleri (API) geliştiriyor.
Böylece farklı sektörlerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir çözümler sunabiliyor.
Geliştirdikleri yapay zeka modellerini 15 milyondan fazla görsel veri içeren özel bir veri setiyle eğiterek insan algısına yakın sonuçlar sunmasını sağlamışlar.
Yalnızca görme engelli bireyler için değil, otomotiv ve sivil havacılık sektörlerinde de yenilikçi çözümleri hayata geçiriyorlar.
Tannur ise eğitimine ara vererek tüm odağını bu girişimini geliştirmeye verdi.
Yeni bir dünyanın peşinde
Tüm bu yolculuk her zaman kolay değildi.
Merakının ve “nasıl daha iyisini yapabilirim?” sorusunun peşinden koşmak yeterince zorluyken bunu “görme engelli, genç ve kadın” bir girişimci olarak yapmaya çalışmak daha da zor.
Kimi zaman yaptıklarının bir sosyal sorumluluk projesi gibi görülmesi kimi zaman ise genç bir kadın olduğu için o büyük yatırımcıların dikkatini çekememesiyle mücadele etti.
Tüm bu zorluklara rağmen Zülal Tannur bugün şirketini Amerika’ya kadar büyütmeyi başardı ve dev teknoloji şirketlerinin desteğiyle yeni bir dünya inşa etmeye devam ediyor.
