11 Eylül 2001 İkiz Kuleler saldırısı işgalin ana gerekçesi idi. 2021’de işgal sonlandı ve Taliban yeniden ülkeden kontrolü ele geçirdi.
Taliban yönetimiden kaçanlar büyük bir göç dalgası başlattı.
Ancak Afganistan’ın işgali ve kaderine terk edilmesine giden süreç çok daha önce başlamıştı.
1979 - 1988
Afganistan 1919’da kuruldu. 1973 ve 1978’de iki askeri darbe oldu ve İslami muhalefet bastırıldı.
1979’da Sovyetler Afganistan’ı işgal etti. ABD Sovyet tehdidine karşı ülkedeki İslamcı harekete destek vermeye başladı.
Sovyet işgali sona erdi. Ancak silahlı İslamcı gruplar güçlenmişti. El Kaide kuruldu.
1994 - 2001
Taliban 1994’te kuruldu. Bir yıl sonra 12 bölgede 25 bin savaşçısı vardı. 1996’da Kabil’i ele geçirdiler ve Afganistan İslam Emirliği’ni kurdular. ABD’yi sevmiyorlardı.
11 Eylül saldırıları sonrası George Bush Afganistan’ın işgalini başlattı. Hedef El Kaide lideri Usame Bin Ladin idi.
2004 - 2008
Kasım 2001’de Taliban Kabil’i kaybetti.
Geçici bir hükümet kuruldu. Ülkede güvenlikten International Security Assistance Force (ISAF) sorumluydu.
2004’ta yapılan ilk seçimler sonrası Karzai başkan seçildi.
ABD kongresi 2001-2009 arası ülkenin yeniden yapılanması ve insani yardımlar için 38 milyar dolarlık bütçe onayladı.
NATO destekli güçler ülkede ilerlese de Taliban’ı yok edemedi.
2009’da Barack Obama, Afganistan için Pakistanı’ı da içerecek yeni bir strateji yayınladı. Karzai olumlu karşılık verdi.
2011 - 2014
2014 sonu itibariyle ülkede askeri kontrolün tamamen yerel idareye bırakılması kararlaştırıldı. NATO yorgundu.
1 Mayıs 2011’de Usame bin Ladin öldürüldü.
Haziran’da Obama ilk geri çekilme planını açıkladı. 2013 sonunda ülkede güvenlik yerel kuvvetlere devredildi.
2018 - 2021
2019’da BM ile görüşmeler başladı. Şubat 2020’de ABD elçisi ile Taliban anlaşma imzaladı.
Nisan 2021’de Biden Afganistan’dan tamamen çekileceklerini açıkladı.
Taliban’dan kaçanlar yoğun bir göç dalgası başlattı.
Ağustos 2021’de ABD Kabil’i geride trajik görüntüler bırakarak terk etti.
Kaynak: https://www.cfr.org/timeline/us-war-afghanistan
