Seçim geceleri, siyasi partilerin kurumsal renklerinden ve seçim sonuçlarından yola çıkılarak hazırlanan grafikler AKP için turuncu, CHP için kırmızı renk ile ifade edilen Türkiye siyasi haritası görsellerini yıllarca hafızalara kazıdı. 

Bu haritalar, belirli şehirlerin iktidarın ya da muhalefetin kalesi olarak anılmasını pekiştirdi.

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde “kale” şehirlerde sonuçların CHP lehine değişmiş olması ve CHP renklerinin Türkiye’nin iç bölgelerine kadar girmesi gazetecilere çeşitli manşetler attırdı:

“Türkiye haritası kırmızıya boyandı”, “iktidara kırmızı kart”, “Kırmızı dalga”...

Sosyal medyada da seçim haritalarıyla ilgili pek çok esprinin etkileşim almasını sağlayan bu yeni renk dağılımı, 2002’den bu yana nasıl bir tarihsel seyir sonrası bugünkü halini kazandı?

Esasında, seçim haritaları zaman zaman şehirleri toptan bir şekilde bir partiye yönelmiş gibi gösterdiği ve seçmen sosyolojisini anlamayı reddedip, siyaseti ezberlere yönelttiği gerekçesiyle eleştiriliyor.

Hatta, toplumsal muhalefetin bir parçası olan insanların şehirlerindeki bir gelişmeye tepki göstermesi sonrası, hemen şehrin rengine ve sandıkta kimin birinci çıktığına bakılarak “Onlar da seçmeseydi canım” tabirinin kullanıldığını ve eleştirilerin had safhada olduğu yorumları da çok sık görüyoruz, bu şehirleri tek renge teslim etmiş haritaların bir sonucu olarak.

Görsel tasarımcılar ve siyaset bilimciler farklı metotlarla hazırlanmış haritalarla çalışarak Türkiye’yi daha iyi anlamlandırmaya çalışıyor.

Yayınlanan bu tarz çalışmaların da ilgiyle karşılanması haritaları sevdiğimizi bir kez daha kanıtlıyor. 

Ancak bu yazının amacı haritaların hazırlanış yöntemini ve sonuçlarını tartışmak değil. 3 Kasım 2002’den 31 Mart 2024’e girilen seçimlerde hangi siyasi gelişmelerin sonuçlara etki ettiğini hatırlatmak.

Not: Harita görselleri, ilgili seçimlerin Vikipedi sayfalarından alınmıştır. 

1. AKP iktidarının başlangıcı

2002 Türkiye genel seçim sonuçları

3 Kasım 2002 seçimleri ile başlıyoruz. AKP’nin %34,3 oyla seçimlerde birinci olduğu bu seçimde AK Parti ve CHP dışında hiçbir parti barajı geçemedi.